Groot onderhoud Rietveldwoningen

De 52 om-en-om-woningen in Reeuwijk krijgen een instandhoudingsbeurt voor 25 jaar. Daarbij wordt de buitenschil van de woningen aangepakt en worden de woningen energetisch verbeterd naar minimaal label B. Tevens krijgt de overgang van de privétuinen naar het openbare gebied meer kwaliteit, door het plaatsen van groene hekwerken, poorten en een extra bergingen. Alle 52 woningen zijn ontworpen door de bekende architect Gerrit Rietveld. Er is voor gekozen om voor één woningblok van 8 woningen de uitstraling van de buitengevel conform het oorspronkelijke Rietveld-ontwerp terug te brengen. In 1957 werden de eerste schetsen van deze unieke woningen gemaakt. In januari 1959 worden de eerste woningen in gebruik genomen.

Het project

De woningen hebben unieke elementen, zoals veel binnenvallend daglicht door grote ruiten, de voortuin van de ene woning grenst aan de achtertuin van de andere woning, eenvoudig van opzet maar kwalitatief goed. Er moest geen verkleinde middenstandswoning komen maar een apart type woning. In de loop der tijd zijn er veranderingen en verbeteringen doorgevoerd aan de woningen en meerdere generaties bewoners hebben er met veel plezier gewoond. Nu komt er een flinke aanpak van de 44 ‘look-a-like Rietveld woningen’ aan de Van Goghstraat Erasmusweg en Jan van Hoofstraat. Het plan omvat de woningen aan de buitenkant, de voor- en achtertuin en in de woning wordt de badkamer, keuken en toilet vervangen indien ze einde levensduur zijn. De 8 Rietveldwoningen worden, na overleg met allerlei belanghebbenden zoals Stichting erven Rietveld, de gemeente en de huurdersvereniging, teruggebracht naar de originele stijl.

Toelichting bijzondere ontwerp woningen door Rietveld

Rietveld ontwikkelde vanaf de jaren 20 langzaam een voorliefde voor volkswoningbouw. Hij vond dat een “goedkoope woning” (z.g.. arbeiderswoning) een eigen type moest zijn en niet een verkleinde versie van een middenstandswoning. Het was voor Rietveld dus een zoektocht om een goedkope woning te ontwerpen zonder kwaliteitsverlies. “Om een woning goedkooper te maken, zonder qualiteitsvermindering, moet zij kleiner en eenvoudiger zijn”. Deze zoektocht resulteerde in 1928 in het “het Kernhuis”, hierbij was de verkeersruimte (een industrieel vervaardigede kern) tot een minimum beperkt werd, zodat de leefruimte groter konden worden. Een afgeleide van dit “Kernhuis”-principe is toegepast bij de woningen in Reeuwijk, ook hier is de kern (weliswaar niet industrieel vervaardigd) van de woning zo compact mogelijk gehouden en de leef- en slaapkamerruimten zo groot mogelijk te kunnen maken. De om-en-om-complex is één van de drie gebouwen die Rietveld voor de sociale woningbouw heeft ontworpen. Hij heeft ook het Complex Robijnhof in Utrecht en eengezinswoningen in Nagelen ontworpen.

Waarom om-en-om?

Het om-en-om, “spiegelbouwsysteem”, plaatsen van de woningen is niet alleen uit plastische redenen gedaan, maar ook zeker uit het oogpunt van kwaliteit, gebruik, veiligheid en privacy. Rietveld vertelde hierover: “Toch lijkt het me gewenscht een groot gedeelte van een woonblok niet aan de verkeersstraat te bouwen; een groot bezwaar nl. van huizen, die direct aan verkeersstraat liggen, met een reepje tuin er achter ter breedte van de woning is m.i., dat men behalve dat het verkeer voor kleine kinderen gevaarlijk is, te dicht op elkaar woont, om van rustig en vrij wonen te kunnen spreken. Daarom is hier getracht, ook de ligging van de huizen ten opzichte van elkaar wat te verruimen, door ze twee aan twee, om en om te plaatsen met een verspringende rooilijn van ruim 2 meter. Dit geeft, behalve wat variatie in hoogte en schaduwwerking, allerlei voordeelen: De plaatsjes vallen minder in ‘t gezicht en liggen enigszins beschut; de tuintjes worden 2 maal zoo breed als de huisbreedte, zoodat men zich minder ingebouwd voelt; alle huizen liggen aan paden (voor voetgangers en wagens – geen auto’s) loodrecht op de verkeersstraten, zoodat men altijd tusschen tuinen loopt met boompjes bij de toegangspaden.”

Voor de 8 Rietveldwoningen wordt in principe hetzelfde gedaan als voor de 44 overige woningen (zie onderstaand), met een paar aanvullingen: de kozijnen worden geheel vervangen. Waarbij de kozijnen met de draaiende delen zoveel als mogelijk de uitstraling krijgen zoals het oorspronkelijke ontwerp van Rietveld. Originele kleuren verfwerk en speciaal glas aanbrengen. Daarbij wordt het speciale glas wel uitgevoerd in HR++ glas.

WBV Reeuwijk wil ook een beperkt aantal midden-dure huurwoningen realiseren, om de doorstroming te realiseren vanuit de sociale huurwoningen. Op dit moment is het aanbod voor deze doelgroep te beperkt aanwezig en met uitbreiding van 8 midden-dure woningen kunnen we aan de vraag voldoen voor de doelgroep met een midden-hoog inkomen, die niet in aanmerking komen voor een sociale huurwoning, maar ook niet in de gelegenheid zijn om een woning te kunnen kopen.

 De overige 44 look-a-like Rietveldwoningen worden ook grondig aangepakt. De buitenschil van de woningen wordt opgeknapt, met als het doel levensduurverlenging van minimaal 25 jaar. Daarbij wordt de energetische kwaliteit verbeterd naar minimaal label B. De gebouwonderdelen die vervangen worden krijgen zo veel als mogelijk de oorspronkelijk uitstraling van Rietveld architectuur. Aanpak:

• Kozijnen blijven gehandhaafd maar worden wel hersteld en geschilderd
• Al het vaste glas wordt vervangen door HR++ glas
• Alle draaiende delen (ramen en deuren) worden vervagen. Nieuwe kierdichting met HR++ glas
• Metselwerk wordt technisch gereinigd
• De bestaande flauwe kappen (aangebracht in 1979) wordt verwijderd. Asbest onder deze kap wordt gesaneerd en de nieuwe platte daken worden optimaal geïsoleerd.
• Het unieke dakranddetail wordt hersteld en ook de hemelwaterafvoeren worden vervangen.
• De uitpandige stenen berging wordt van binnenuit geïsoleerd (wand en dak) zodat deze ruimte als volwaardige bijkeuken gebruikt kan worden. Dakbedekking en boeiboord wordt vervangen.
• De elektrische installatie worden gecontroleerd en gekeurd. Indien noodzakelijk geheel of gedeeltelijk vervangen.
• De badkamer, keuken en toilet wordt vervangen indien deze versleten zijn (einde levensduur). Alles voor 1990 wordt vervangen.
• In de woningen wordt mechanische ventilatie aangebracht.

 De tuinen worden aangepakt:

• Aanbrengen hekwerk erfafscheidingen, begroeid met klimplanten en de tuinen ophogen
• Poorten aanbrengen in de voor en achtertuinen
• Extra houten berging plaatsen

 Benieuwd naar hoe de vorderingen gaan? Bekijk onderstaande video!